- .
- Cương thấy các bạn bình luận nhiều nên cho lên BLOG khỏi phải nhấp chuột ..
- TK8 noi
- Phan Vũ thách đố tuổi tác
Em ơi! Hà Nội – Phố
-
Ngoc Anh nói... - Bọn em cám ơn chị Linh đăng các bài khoa học và văn học. Thỉnh
thoảng chúng em ghé qua trang BTK3 thấy nhiều bài hay lắm. Mặc dù biết
khoa họa và nghệ thuật chỉ là một, nhưng em vẫn thích sắc màu nghệ thuật
hơn, cho nên đọc toàn bài thơ của bác Phan Vũ mới hiểu hết hình tượng
và ca từ của bài hát Em ơi Hà nội phô, rồi nỗi ám ảnh về nó cũng được
hóa giải,giống như lời ca của ông Trịnh Công Sơn người ta nói nó như câu
chú phù thủy,bị say mà khó hiểu.
-
HCQuang nói...
- Tui biết nhân vật trong bài thơ mà tác giả gọi là "em". Chị ấy cũng đáng để "lên" thơ.
Dĩ nhiên thơ thì phải hư cấu (thơ thẩn mà lại). Tác giả lấy một em có thật để phác họa nên một "em của Hà nội phố", một "em của thơ".
HCQuang
-
Tualinh nói...
- @TC : 'phải yêu HN lắm mới viết được thế này',quá đúng. Mình rất muốn xen vào câu của cậu thêm 5 chũ:
'phải yêu HN lắm và phải là Phan Vũ mới viết được thế này'
-
Tualinh nói...
- @TK8 : Ông Ph.V bây chừ vẽ tranh miệt mài thì thuận theo...'lẽ giời' rồi còn gì.
Vì "Em ơi! Hà Nội-Phố ' là một tác phẩm Thi - Họa về Hà Nội độc nhất vô nhị...cho tới giờ.
'Thách đố' của ông thực sự là 'đáng gờm' với tuổi trẻ đấy.
TK8 nói...- - Răng HCQ thông thạo chiên iu đương rứa hè ?
- "Chị Linh" dễ xương wá, chị nhiu tủi, còn trẻ là em nhào zô cua chị lun !
-
hadongtran nói...
- Với 1 tác phẩm " khủng " như thế này thì biết viết gì đây , viết
bao nhiêu cho đủ - nhất là với 1 kẻ " chân đất mắt toét " như tôi ???.
Nhưng thôi , xin cứ liều vậy , ít nhất thì cũng là tỏ đc tấm thịnh tình của bản thân với ông bạn TL , người miệt mài như con ong thợ bé nhỏ , chăm chút cho trang blogk3 - nơi qua lại của biết bao lãng tử hào hoa , mà chẳng mấy ai nhớ để lại ... dù chỉ 1 chút gọi là ...
Số phận bài thơ & tác giả của nó , người ta đã nói tới khá nhiều , tôi ko muốn nhắc lại .
Đã lâu rồi , trong tôi có 1 câu hỏi : thơ về HN , chẳng biết có bài nào đạt tới cái tầm của " Em ơi ..." ko ?.( tất nhiên là câu chuyện của sáu bảy mươi năm trở lại đây thôi , còn xa hơn , thì với kiến văn nhỏ hẹp , tôi xin nhường lời cho những bậc cao thủ TC , Lê Công , Chí Thọ , TL ...).
Và trong số những " tượng đài nghệ thuật "(nói chung ) về HN , thì bài thơ này chiếm vị trí thế nào ?.
-
hadongtran nói...
- Nếu " Người HN " của NĐT là 1 bản hùng ca hào hoa mê đắm , thì
với tôi , " Em ơi , HN phố " lại là 1 cuộc triển lãm ngôn từ độc đáo ,
có một ko hai , cuộc triển lãm về những cung bậc cảm xúc nhẹ nhàng mà
phiêu lãng mang âm hưởng Pautovski , về HN .
Trong bài thơ , 23 khổ thơ là 23 mảnh ghép thần kì , xếp lại trong ta 1 HN đầy nhung nhớ của 40 năm về trước . Có thể nói , mỗi lá cây , ngọn cỏ của HN thuở ấy , qua bài thơ , đều để lại trong ta 1 nét bồi hồi ...
Đúng , phải yêu HN ghê gớm lắm mới làm ra đc , tất nhiên là ko thể đầy đủ , từng ấy mảnh ghép về HN . Thế nhưng với 1 cá nhân nhà thơ , chỉ bấy nhiêu thôi , cũng là 1 sự sáng tạo kinh hồn , mà chỉ trong những giây phút thần tiên , hiếm có suốt 1 đời , mới làm đc như vậy .
Ngôn từ của Phan Vũ , cũng giống như cây cọ trong tay 1 họa sĩ bậc thầy , đã vẽ nên 1 HN phảng phất liêu trai , mà vẫn thực như nó vốn có ... đọng mãi tự bao đời , bao tháng bao năm của những kiếp người , ở lại & đã xa ...
HN , mảnh đất ngàn năm của những võ công - văn hiến , tự thân nó đã là 1 nguồn cảm hứng vô tận, đủ cho mọi sự sáng tạo đến ngàn đời ...
" Thành phố ngày một xấu đi ..." , nhà " Hà Nội học mi-ni " TC đã nói như vậy . Chỉ kiệm lời vậy thôi , nhưng ta phải hiểu , trong đầu anh là cả 1 lớp lang câu chữ , đủ để viết nên 1 cuốn sách .
Và tôi , chỉ muốn nói thêm 1 ý , là : nếu HN của chúng ta còn phải nhận sự " chiếu sáng " của những ngôi sao " quả tạ " kiểu Hoàng Văn Nghiên , Nguyễn Quốc Triệu ngày xưa & Nguyễn Thế Thảo hôm nay , thì nó còn xấu , còn nham nhở & hoen ố ...mà những người như anh , như tôi & bao nhiêu nữa chỉ còn biết ngậm ngùi , than thở và ...botay.com mà thôi ....he he !!!!
-
Tualinh nói...
- @Ngọc Anh :'khoa học và nghệ thuật chỉ là một,'nhận xét này của em hơi bị...'siu' đấy.
Nếu KH là hoạt động của bán cầu đại não bên này thì NT lại là hoạt động của bán cầu đại não bên kia ở cùng một con người.
Bởi vậy một người cả đời làm công việc nặng về KH (hay nặng về NT) thì nay - khi đã già, nên chuyển sang tìm hiểu lĩnh vực liên quan tới vận động của bên kia.
Để làm gì?
để lấy cái 'sức trẻ' của cái bên ít làm viêc trước đây làm 'tươi' lại cái bên đã già cỗi vì lao động 'khổ sai' mấy mươi năm liên tục.
Đây là một phép 'dưỡng sinh' cực hay,có lẽ hiệu quả cũng chẳng thua gì các phép tập luyện dưỡng sinh khác (như yoga,khí công năng lượng..vv và vv...),chỉ khác là chẳng có ai nhắc đến và không có thầy hướng dẫn, ngoài sự 'giác ngộ' của chính bản thân.
'nhưng em vẫn thích sắc màu nghệ thuật hơn',lại thêm một lần đúng nữa.
KH và NT tuy hai mà một,nhưng cách thức hoạt động như nó thể hiện rất khác nhau ngay từ khi mới 'ra đời'(ai mà chả biết): một bên là 'lý',một bên là 'cảm'.
KH ngày nay có tính chất 'luận lý' và 'thực chứng',tức là phát triển nhờ 'suy luận' tầng tầng lớp lớp chồng chất:từ một nến tảng tới từng tầng lớp cao hơn. 'đối tượng' mà KH công nhận phải 'hiện hình', 'hiện hữu' bằng cách phải 'đo đếm' được theo cách nào đó.
KH đã,đang và không ngừng phát triển ngày một cao hơn. So với 300 năm trước,nay KH đã 'nhớn' hơn nhìu. Khó mà cãi được điều này.
Còn NT thì sao? nếu mục đích tối thượng (thiên chức giời giao)của NT là đề con người 'cảm' (nếu không 'cảm' được thì có nên gọi là NT không nhỉ), thì liệu có ai chứng minh được cái 'cảm' của người ngày nay phát triển 'cao' hơn cái 'cảm' của người 300 năm trước? Mặc dù hình thức NT (tức là phương tiện truyền cảm) thì phong phú hơn nhờ áp dụng các tiến bộ của KH.
NT là phương tiện để làm này nở cái 'cảm' vốn có ẩn chứa trong mỗi thuộc tính cá thể con người. Và không thể so bì 'cao-thấp' với nó được.
Ngọc Anh,có vẻ tới đây 'lý'(KH) và 'cảm'(NT) đường đi 2 ngả quá xa nhau mất rồi ,còn đâu 'là một' nũa.
Trên con đường tìm kiếm đến cùng bản chất thế giới này cuối cùng được tạo nên bời cái gì, vật lý học hiện đại theo từng bước xây dựng hệ thống lý thuyết 'hạt hạ nguyên tử' theo phương pháp luận lý: cái to hình thành từ những cái nhỏ,cái nhỏ hình thành từ những cái nhỏ hơn... vv ... cứ thế suy luận riết thành ra tận cùng ...không có cái gì cả (trọng lượng,kích thước biến mất tiêu -vì vậy mới nảy sinh ra tìm thấy 'hạt của Chúa' để mọi vật trở nên có khối lượng,giới KH vẫn còn hồ nghi có thể là ngộ nhận lắm, nên không đề cử giải Nobel năm 2012)
Ở đây có vấn đề là : khi chia nhỏ vật chất tới mức nào đó,các phương trình toán học cực kỳ phức tạp mô tả quá trình không còn đưa ra được 'nghiệm' tường minh và 'ổn định' nữa.Người ta buộc phải thêm cách 'cảm' để nhận ra kết quả.
Hihi,có vẻ có dấu hiệu KH bắt đầu buộc phải quay về với NT rồi. Nên dù gì thì gì KH với NT vưỡn lại là một- ‘về trong một nhà’ em à.
Thêm một chút,bế tắc xuất hiện vừa nêu của KH,theo chị có một nguyên nhân : đó là mô hình tính toán mô tả quá trình chia nhỏ vật chất vưỡn phải đặt trong môi trường nền tảng 'không gian-thời gian'.Trong khi đó 'không-thời gian' bản chất chỉ là 'kinh nghiệm' chủ quan của loài người (với 5 giác quan),có lẽ không còn thật thích hợp nữa ở cấp độ 'hạ nguyên tử'.
Với NT,'không-thời gian' không cần phải luôn là nền tảng,mà chỉ là môt sắc thái 'cảm' nó có thể mang lại.
"Em ơi! Hà Nội-Phố" là một ví rụ như thế.
Ngọc Anh,chị không biết hiện em đang làm việc theo bán cầu nào và đã được nhiều năm chưa. Nhưng sự 'tinh tế' thì có vẻ tồn tại ở cả 2 bán cầu em ạ.
-
Tualinh nói...
- @HCQ :
'Tui biết nhân vật trong bài thơ mà tác giả gọi là "em". Chị ấy cũng đáng để "lên" thơ'. Tò mò quá anh ơi,anh có thể cho biết cụ tỷ hơn được không,hở anh?
-
Tualinh nói...
- @HDT: 'Trong bài thơ , 23 khổ thơ là 23 mảnh ghép thần kì ,
xếp lại trong ta 1 HN đầy nhung nhớ của 40 năm về trước . Có thể nói ,
mỗi lá cây , ngọn cỏ của HN thuở ấy , qua bài thơ , đều để lại trong ta 1
nét bồi hồi ...'Thiệt hay cái 'cảm' này.
'Rubic',hay 'kính vạn hoa' của hình cảnh HN-như có lần HDT từng phát biểu,tớ cũng thấy vậy.Từng chữ từng câu trong bài thơ đậm 'cảm xúc' của một con người phí sau những hình tượng,bài thơ dường như còn cho cảm nhận phong cách của một NT sắp đặt'nữa.
Ở đây ta không 'thấy' dòng chảy cuồn cuộn đầy uy lực của vị chúa tể 'thời gian',mà chỉ cảm thấy nó 'vương vương' đâu đó ẩn hiện lấp lánh giữa các hình tường.
'Thời gian' đã được 'vỡ vụn' ra trong bài thơ. Ấy là kiểu của trường phái 'ấn tượng','lập thể'...? Phải chăng chất 'Họa' của bài thơ là ở chỗ đó?
-
Tualinh nói...
Ám ảnh “Em ơi!Hà Nội-phố”
Thơ Phan Vũ ( Comment )
Em ơi, Hà Nội phố
Ta còn Em
Thoảng trong hơi thở...
sương lạnh đêm Thu
...Cọt kẹt...kinh côông...
Đồng hổ cổ,
mờ ảo
phòng tranh
Hà Nội phố,
câu Thơ
chao nghiêng
ký ức,
bâng khuâng...
rơi
giọt..giọt...
thời gian.
Tualinh.07/2011
trước đây bên trang TT đã có đăng một phiên bản khác của bài thơ và có một số bình luận ở đó,
mời các bạn qua xem lại.
-
hadongtran nói...
- Tìm về với bài thơ yêu thích , có khác nào ta đến với người tri
kỉ tri âm để mà sẻ chia , tâm sự ... , phải chăng đó là 1 phép " dưỡng
sinh " - ta thanh lọc & làm mới tâm hồn của mình ...he he !!!.
PV làm bài này từ 1972 , nhưng ít người biết đến , cho đến lúc đc nghe Phú Quang ...
Người nhạc sĩ tài năng đã mượn của nhà thơ những ngôn từ mượt mà say đắm nhất , để vẽ nên , trên nền nhạc , một HN mờ ảo , lung linh nhưng vô cùng gần gũi , thân thương . Có lẽ , làm đc đến vậy , PQ đã rất , rất xứng đáng để cho ta ngả mũ kính chào .
Thế nhưng , lẽ đương nhiên , HN của PV phong phú và sâu sắc hơn nhiều . Cảm xúc của nhà thơ khi thì đưa ta trở lại với câu chuyện của ngàn năm trước , Lý Công Uẩn đọc " Chiếu rời đô ": Bến nước nào đã neo thuyền ngự / Đám mây nào in bóng rồng bay / ...
Là " Kinh sư muôn đời " , HN tụ về nó những tinh hoa văn hóa ưu tú nhất của cả dân tộc , mà tên tuổi còn lưu mãi , đời đời : Ta còn em dãy bia đá / Danh hình hội tụ / Rêu phong gìn giữ nét tài hoa .../
HN trong thơ PV đâu chỉ của giới thượng lưu quí tộc " sênh sang mũ áo " , " lộng lãy xiêm y " mà hơn hết và trước hết , nơi đây thuộc về những con người bình dân , lam lũ - những ông chủ thực sự ngàn đời , đã làm nên " phong vị ko lẫn vào đâu đc " của HN : Một đời cơ nhỡ /Trăm ngày ngược xuôi / Đầm đìa nước mắt / A vã mồ hôi / Bơ gạo mớ rau .../ lá bánh củ khoai / ... , là cô hàng hoa " gánh mùa thu đi qua cổng chợ " .
Chắc ai trong chúng ta cũng dễ nhận thấy , HN trong thơ PV , đó là " một không gian yêu " một không gian của những mối tình .
Đa tài , đẹp trai cao to , phong cách hào hoa lãng tử , PV hút hồn không biết bao nhiêu thiếu nữ Hà thành . Chả thế mà chàng đã cưới đc nàng - 1 thiếu nữ tài danh & xinh đẹp nổi tiếng 1 thời - diễn viên điện ảnh , vai nữ chính trong phim " Chung một dòng sông " - đứa con đầu lòng , niềm tự hào của nền điện ảnh VN .
Phảng phất đây đó trong suốt bài thơ , là bóng dáng , hương sắc , là " dấu vết kỉ niệm " ...của những bóng hồng đã " lướt nhẹ " qua cuộc đời PV . Kể cũng đáng khâm phục và ghen tị ... he he .
-
hadongtran nói...
- Còn một HN nữa , HN của PV .
Ở đây tôi ko muốn nói tới HN của năm " khởi chiến : " Những con người lên đường / ...con tàu chở những người lính / về phía Nam vào trận đánh /...
Cũng ko phải HN của những người năm ấy " ra đi mang theo buốt giá / Aó choàng ko ấm thân gầy / .../ đi tìm khoảng cách / để quên / nào biết nơi phương xa / tháng năm mòn mỏi .../ người bỏ xứ / quay nhìn lần cuối / những ngôi nhà cửa đóng / im lìm ...
" Nằm ở nơi trung tâm trời đất " HN đã chứng kiến những " rung lắc chính trị " kinh hồn . Và người HN buộc phải làm quen với nó . Chả thế mà người xứ " trong sông " ấy . vừa mới chào đời : oa oa tiếng khóc " , vừa lớn " chinh chiến đã gần kề trước cửa "...
Khi viết bài thơ , vào những năm tận cùng khói lửa ấy , ta ko thấy " sao vuông đầu mũ " và " chân bước hiên ngang ..." mà chỉ thấy " một tháng chạp / trắng khăn sô / khói hương dài theo phố / thâu đêm / mẹ thức / hóa vàng / ... con đường ngẩn ngơ / dãy phố ko người ở / khu trắng nằm trong tọa độ / ...
Đúng là HN trong mất mát , đâu thương ...phần quật khở có vẻ hơi ít ... " không hợp nhãn " những người canh gác văn nghệ thời đó chăng ??? - và chính vì vậy ông tự thấy ko nên trình làng bài thơ này chăng ?.
Còn hơn thế nữa : một Hàng đào / không bán đào / một Hàng bạc / ko còn thợ bạc / đương Tràng thi / ko chõng ko lều / ko ông nghè bái tổ vinh qui /...một cái gì đó trớ trêu , tréo ngoeo , ko hợp logic ... thì nó có tồn tại đc mãi không ?.
Cái khổ thơ 21 cũng rất lạ : " một màu xanh thời gian " lại đi kèm với " 1 màu xám hư vô " , " nhợt nhạt vàng son / đậm đầy cay đắng " và người nghệ sĩ lang thang hoài trên phố , không nhớ nổi con đường ..." tha hương ngay trước cổng nhà mẹ cha " ...những câu thơ tưởng chừng như còn bỏ ngỏ với người đời .
Tại sao ấy nhỉ , con người " ngày đi nặng nỗi mang tên nhớ /...mà ngày về là 1 dãy số không : biển số nhà , tên phố , bậc đá , mái hiên ... mà chỉ còn lại " mảng đời quên " . Phải có 1 cái gì lớn lắm , rung lắc lắm mới chấn động hồn ta đến như vậy .
Tôi cũng chẳng mấy tự tin khi nhận ra những điều này . Bởi ko khéo , chính mình lại bóp méo 1 bài thơ , 1 tác giả mà mình yêu đến cháy lòng !!!.
" Ta còn em mảnh đại bác
Ghim trên thành cũ
Một thịnh
Một suy
Thời thế
Lẽ hưng vong " ...
Vẫn biết , luận như thế về lẽ tử sinh vạn vật là lẽ thường tình . Nhưng vào cái thời điểm đầy gió bão & rất nhạy cảm ấy ... phải chăng là quá liều ???.
Người tài thường hay " rắn mặt ". Phải chăng như 1 vị bác sĩ thượng thừa , PV đã kịp nhận ra những " tế bào lạ " trên cơ thể đang rất tráng kiệh của chế độ ngày ấy ?...
Nói tới đây , tôi lại nhớ về câu chuyện vỉa hè . Rằng , lâu lắm rồi , đầu những năm 50 thế kỉ trước . Một trong những nhân tài , 1 nghệ sĩ bậc thầy ( Văn Cao , hay Nguyễn Tuân , tôi ko nhớ rõ ) đc cho sang LX để tham quan . Khi về , mọi người hỏi thăm , ông ca ngợi nhiều lắm . Nhưng chỉ với 1 , 2 người gần gũi , ông lắc đầu " ko ổn " .
Thì ra , với tầm kiến văn quảng bác , ông đã nhận ra " một cái gì đó " - đang âm thầm gặm nhấm cái cơ thể của " thành trì vĩ đại " - mà mãi tận 40 năm sau mọi người mới nhận ra , vỡ òa !!
Có lẽ nào PV cũng tài năng cái thế đến vậy , và ông đã bóng gió trong thơ ???.
He he , dài quá rồi , trong khuôn khổ cảm xúc về 1 bài thơ . Trúng hay trật , điều này liệu có quan trọng gì . Miễn là được chia sẻ với bạn hữu xa gần .
-
TC nói...
- xem lại cùng thời, và cùng "dịp" tai nạn đầu hòa bình với PV, có
Trần Dần, Hoàng Cầm, Lê Đạt..., đều làm thơ "mới" hơn một chút, và trót
chê một ông là "có vần quá". Trường ca này làm sau, trong chiến tranh,
nhưng có lẽ vẫn trong dòng cách tân này.
Giải thành tựu trọn đời của hội nhà văn HN 2012 trao cho Phùng Cung, cũng hội này, "đi" 12 năm. Bài "Trà" của ông chỉ 3 câu:
Quất mãi nước sôi
Trà đau nát bã
Không đổi giọng Tân Cương
Eo ơi! Hà Nội đố
Trả lờiXóaEo ơi Hà Nội đố!
Ta còn em mùi thịt chó
Đố em biết ở đâu có?
Ngào ngạt một dải đê Nhật Tân đó!
Eo ơi Hà Nội đố
Ở đâu có
mùi phân chó
Sáng ngày ra nhoe nhoét một góc hồ Hale!
Trộn với mùi hoa sữa
Mà ông Phan Vũ
Chỉ biết Hà Nội cũ
Nên làm thơ cho bạn tớ!
cười hơ hớ :))
Em ơi Hà Nội phố!
Ta còn em một Hồ Gươm nhăng nhố
Người với người chen nhau
hăm hở
Vặt hoa, bẻ lá
Dùng xà beng táng cổ rùa thiêng
Xe máy ào ào như một lũ điên
Hà Nội của tôi ngày xưa rất hiền
Hàng xóm thiết thân như anh em cùng mẹ.
Hà Nội bây giờ búa, dao nhiều thế!
Nhà nào cũng có Chí Phèo
AQ tầu thì nhiều vô kể
Viết hết ra thì hết đêm đấy nhé!
Hé hé hé!