Cựu học sinh K3 trường VHQĐ Nguyễn Văn Trỗi: Suối khoáng Mỹ Lâm

Thứ Năm, 23 tháng 1, 2014

Suối khoáng Mỹ Lâm

“Phố” chừng bốn trăm mét mà có đủ cả lên xuống với vòng vèo. Dăm hàng cơm lam, trông đống lửa đùng đùng đoán là nấu sẵn cơm, đổ ống tre non nút lá chuối rồi đốt cho đen cật, đoạn bóc ra để lộ thân trắng ngà. Nghĩa là công đoạn không khác cơm lam siêu thị Hà Nội, làm gì ra “nướng” gạo đổ nước như lúc lên nương. Thế mà về xuôi thành quà rừng chính hiệu.

Đây nằm trên đường Yên Bái – Tuyên Quang, gọi là thôn Suối khoáng. Đầu này, cách cây cầu, là thôn Nước nóng của người Cao Lan, có cái đình rất đơn sơ chả có bàn thờ. Đầu kia thôn Cây trám, hơn ba mươi năm trước chạy thủy điện Thác Bà từ Yên Bái sang, đa phần có đạo. Trước nữa, những năm sáu mươi, họ ở Thái Bình Nam Định lên khai hoang. Nghĩa là những ông bẩy mươi đều hai lần chuyển nhà, không mạt rệp là may.

Vài khách sạn, hàng tạp hóa nữa, rất thưa khách. Đằng sau có khu nghỉ dưỡng xanh đỏ “giá bét nhất sáu trăm một đêm”, nghe nói của em bà Hà Thị Khiết. Bên này đường là bệnh viện suối khoáng Mỹ Lâm của sở y tế Tuyên Quang, có cả chỗ cho những anh “bỗng thấy người bẩn” vào tắm. Tắm bồn, nước khoan hơn trăm mét bơm lên, hơi lưu huỷnh nồng nặc, đang đói có thể say. Không “kỳ lưng” như Thanh Thủy Phú Thọ.

Giai do là một ngày đẹp trời nghe thấy ở đâu đó cơ quan đoàn thể gì ấy hoạt động không trơn tru. Leo cầu thang, nhất là xuống, thấy đầu gối đau tệ. Tuổi tác đây mà. Hồi nào thấy Nguyễn Khải dùng chữ “túi mắt” mà ghê quá đâm ít khi nghía gương. Mình sang giai đoạn hai rồi, chưa phải “lão” nhưng trẻ trung thì đã vĩnh viễn biệt ly. Lý trí sáng suốt xác định thế nhưng lúc con sồn sồn đống nào đống nấy nhọn hoắt chọc thủng mắt cứ sơn sớt gọi mình là “ông” lại tủi thân mắng nó họ hàng đâu sao không “anh” cho thân mật. Mắng thầm thôi, “con gọi thay cho cháu mà”, nghe phải câu ấy sẽ càng chua sót. Độc ác bất nhân đến thế là cùng. Quá bằng giết người không dao. Thế nên phải lên đây, lên sớm, để đuổi những thê thảm tuổi tác đi giữ phong độ oách. Mình đang bơi nghìn mét trong 25 phút bốn chục năm không vào viện bỗng dưng để mất phong độ thế nào. Nhất là viện này trình thẻ bảo hiểm (bất cứ đâu) và chứng minh thư là được giảm 70% tiền điều trị.

Nước khoáng nóng tác dụng tốt nhất với anh bệnh khớp. Nhìn thấy một chị xách làn ra viện bảo hôm vào em không mang nổi cái gì. Những ông vẩy nến ông đại tràng đỡ lắm. Nhưng phải nằm lâu, nhược bằng muốn khỏi hẳn chuyển lên đây ở. Cái chuyện lên thì đỡ về nhà “vũ như cẫn” rất bình thường. Hai ông cùng đi đều có bệnh cột sống, nằm vào cái giường buộc giây vào kéo căng ra. Mình thoái hóa khớp gối chạy hồng ngoại, điện châm, la de nội mạch, xoa bóp chi dưới và giác hơi đầu gối, năm “liệu trình” đều bằng máy. Buồng bệnh 20 k quá bình dân, đèn bóng đỏ tù mù, lạnh, và nhất là vệ sinh tắm giặt chung, phải xuống con dốc cách ba chục mét, thứ dành cho những ông bán lứa lợn vụ thóc đi viện. Nên thuê chung buồng tự nguyện ba giường 300 k, wifi ban ngày. Bên trong có bể sục bơm nước khoáng, ngày ngâm hai bận thì so với ông bên bình dân (phải trả tiền tắm dưới khu dịch vụ) đã lỡi 40 k rồi.

“Nhược bằng” ngâm sáu lần thì mình còn “ăn” được 20 k của bệnh viện. Dường như là biết vậy, họ sắp giờ chữa bệnh rất căng. Sáng dậy sớm lùa lấy được quả trứng lộn hay bát bún (cho khỏi say) rồi đi tắm bùn, khỏa thân 99,99% trong bể nghi ngút. Nguấy cà phê tan bằng cán bàn chải răng xong đổ ực vô cảm vào họng, rồi lên làm thuốc. Người bệnh có tuổi, ai cũng nhăn nhó nên đến trước làm trước không có chuyện tranh nhau. Muộn, thì chuyển sang chiều, tuy chả công to việc nhớn gì nhưng nhàn rồi vẫn hơn.

Cơm “rất sinh viên”. 18k một suất thịt rau trứng bí khiêm tốn đổi vòng quanh. 40 năm trước bếp đại học thu 18 đồng một tháng, nhưng cái mồm nó khác dạ dầy cũng khác. Đâm no bụng nhưng nhạt miệng, như thiêu thiếu cái gì. Bèn báo nhà bếp làm mâm riêng 25k, đỡ nhớ cơm vợ.

Phòng vật lý trị liệu, theo ông cùng đi, máy móc không thua những bệnh viện thông thường ở Hà Nội. Mình chẳng đau đớn quá, nên lại có cái thú vị còn được tiếp nhận, khai thác cả một thế giới thông tin. Kèm theo đó là những tính cách, lời ăn tiếng nói, sự thể hiện, những sắc thái nếu tường được sẽ rất thích thú.

Ông tám sọi ở xã Đội Cấn vừa lĩnh trăm tám tiền người già, phấn khởi nghe tin năm ’14 lên bốn trăm. Khù khì, hiền lành nhưng lại “tôi không đi công nhân nên giờ chả chế độ gì”, cho thấy “thoát ly” là giấc mơ lớn nhường nào. Nhưng thoát ly để nằm lán ven đường ngày bảo dưỡng giao thông tối họp hành phê bình nhau thì có bằng ở nhà cuốc ruộng xong làm chén rượu rồi “cuốc” vợ?

Bà Bính, chắc đẻ Bính Thân 1955, hồi trẻ chắc xinh xắn, giờ vẫn mỏng mày hay hạt. Nói liên tục. Vợ chồng làm ngân hàng cả, nhà trên thị trấn Mỹ Bằng xây cất rộng rãi con mỗi đứa mỗi cái xung quanh. “Mẹ chị mất ngoài năm mươi, ông cụ còn “nghịch” cứ cốc tiền con gái đem cho gái góa mà chị mắng cụ mắng cả con kia xong vẫn phải cho tiền cụ đấy năm ngoái cụ mất là chín nhăm mà mấy năm trước cụ vẫn “đi”. Vừa dứt câu Bính đã quay sang tôi “Đàn bà loãng xương nhiều vì phải cho thai ăn đẻ ra lại cho bú”. Biết mình nhà báo bà định “phản ảnh tiêu cực” nhưng mình lỉnh được, thì đọc “Nhật xưa phá lúa trồng đay, Nhật nay phá lúa trồng ngay cỏ bò”. Nhật là tên bí thư tỉnh trước đấy.

Bà “Văn nghệ” bé nhỏ, áo gấm cà la oách, luôn luôn đeo găng, leo giường không đến nỗi nhăn nhó quá. Bẩy sáu tuổi, cứ xưng “iem”, “nhà iem ở hạ huyện Sơn Dương, ông bà ở với nhau các cháu xung quanh cả”. Rất vui chuyện, và là một kho ngôn ngữ cổ. Ca dao tục ngữ bay phơi phới trong buồng. “Gà nhà iem ăn toàn ngô chắc như quả bí”. “Giờ làm đến cái kiến cắn rấm rứt phỏng?” (ý nói điện châm). Người già có kiểu nói chuyện “bi bô” rất hồn nhiên. Hồi ở Tam Đảo mình đi bộ, bắt chuyện với bà cụ đi ăn giỗ về, có một đoạn mà thủng nhà ông ấy mất năm nào người nhà về đủ cả bên thông gia em vợ cũng tới. Đến một chỗ thì “Khúc này ông Đường chết đây”, làm như mình biết ông Đường.

Có một đề tài ai ai cũng góp được, là những vụ kiện cáo chia bôi tài sản. Sao mà sẵn thế phổ biến thế. Em dưới thị xã bảo các anh chị trên quê cho “ít tiền”, mang xuống hóa ra nó vay ngân hàng cục tướng làm trại lợn, giờ đáo hạn bị siết. “Mà con vợ vừa lười vừa phí phạm việc gì cũng thuê người chả động tay”. Chú đã được ông bà chia đất cát bán đi rồi, nay quay lại kiện các cháu. Đồng rừng thênh thang, cơn sốt đất chưa đến nỗi xình xịch nhưng đã rung chuyển rồi. Nông thôn, với những “tế bào” truyền thống là ngôi làng, là gia đình, đang nứt toang ra, long lở. Người nông dân, khi rời ruộng đất quay sang buôn bán hoặc làm dịch vụ, có bao nhiêu tham vọng thời cũng bấy nhiêu hiểm họa. Cái chuyện tha hóa khó tránh được.

Thấy đám khách thị thành hỏi làng mạc để vào chơi, ông Tính bảo “Theo tôi”. Ông người thôn Vại Vực thuần người Cao Lan, đi lính năm 1966 “cả tỉnh 200 về có tôi với thằng Hùng giờ trên thị xã”. Đặc công xịn, đào tạo 36 tháng biết lái trực thăng, tay trái tháo khớp đến nách, chân tập tễnh. Mà cuốc ruộng, lấy được vợ, đẻ sáu con nuôi nấng làm nhà cửa cho, giờ còn pha được cây tre. Nhà sung túc, dưới sàn để máy cày, động cơ, bên trên là đồi vườn. Từ hiên nhìn ra thấy bên kia ao cá có cây lê nở hoa trắng. Không khí êm đềm, hàng xóm thấy có khách là sang hỏi đủ chuyện. Đồi bên cạnh có đám cưới, trong xóm mừng 100k, “ai đi xe máy có mũ bảo hiểm tức là người ngoài”.

Vại Vực là một thôn “có nếp”. Trẻ con chào rõ to. Người lớn thăm hỏi theo tuổi, đôi câu mời vào nhà dăm câu nữa để tôi xuống ao lùa con cá uống rượu. Trong một tuần ở Suối khoáng, chúng tôi đi chơi để rồi được mời vài lần như thế. Ra về văng vẳng cái câu sao người nông dân ở làng so với khi ra ngoài sinh tồn lại khác nhau nhiều đến thế…

Trường Chiến.

Thôn Vại Vực 1,2,3 Cao Lan, ông La Văn Tính thương binh cụt tay, đặc công cao cấp học 36 tháng, biết lái trực thăng. Tuyên Quang năm 66 đi 200 về 2. Cuốc 6 sào ruộng, lấy vợ 68 đẻ 6 con, đan lát hết, chỉ ko gói bánh tày được. Đang đám cưới, dựng rạp hồng mừng 100k, khách đội mũ bảo hiểm là từ xa tới. Đồi chè lâm trường đã khoán, có bể tưới trên cao tưới vòi vòng quanh nhưng ko còn nước. Nhà sàn chắc chắn, bếp giữa nhà nhưng mẹ mất cho ra bếp. Ở với con út, máy móc động cơ, cày bừa cho anh em là đủ. Chỉ lấy tiền dầu. Bà cụ 78 sang có túi trầu, nhổ ra bô nhựa đựng đất, mời ở lại đánh cá dưới ao. Chim treo chi chít, dàn trầu, vườn rau non, cây mơ nở hoa cho 5-6 cân quả ngâm. Con suối êm đềm chảy ra quốc lộ.

Tại sao nông dân tử tế, nhân chi sơ… ra ngoài thành lưu manh. Sao mù dày. Tuổi già thê thảm. Túi mắt đã kinh, giờ nước rãi chảy, ruồi ko xua, áo len nhét trong quần, ko cài cúc… chấp nhận già nhưng ứng xử với nó thế nào cho “đúng”? ko thể như buổi Cây cao bóng cả lừa mình còn tác dụng, túi khôn của xã hội, mà chỉ có hiếu với cháu đưa đón đã quá tốt.

Nông thôn tan nát đến từng tế bào. Vay nợ, lừa lọc, thế chấp sổ đỏ, kiện con cái, chị em, bán nhà rồi quay lại đòi, nhận phần rồi lại đòi chia lại. Hương hỏa bán luôn dù ko nuôi bố. Khi ko còn ruộng, nông dân tha hóa, ko biết tính toán làm ăn, làm thương nghiệp nhưng hoang phí, đài các, chơi ô tô rồi vỡ nợ. Sĩ diện cả vợ chồng, xin gia đình tiền trả nợ nhưng ngân hàng bảo vay gấp nhiều lần.

15 nhận xét:

Hoàng Gianglúc 00:33 24 tháng 1, 2014
Ảnh minh họa của AMk3 à ? Đẹp đến mức " cướp hết quyền của tạo hóa " !Mà lão TTC này cũng lạ , thơ tôi đặt cạnh văn của hắn cũng chỉ ví như chim sẻ bay quanh Phượng hoàng . Nhắc lại câu than của người xưa : Tài ... tài đến thế là cùng ! Tiên sư anh Tào Tháo !
Trả lờiXóa
Trả lời
TClúc 08:40 24 tháng 1, 2014
HG: bạn làm mình sáng nay mũi ko thể to hơn, sắp vỡ rồi
Cám ơn AM đánh cho cái tên rất đúng chỗ. Ko đọc lại nên ko xóa đi chỗ ghi cho mình. AM biên tập rất tinh đấy
Trả lờiXóa
Trả lời
hadongtranlúc 13:10 24 tháng 1, 2014
Có lẽ , mình đoán thôi , là ông bạn TC đang nhân lên hứng khởi và đào sâu thêm chủ đề văn hoà Việt , nông dân , nông thôn Việt Nam - cái chủ đề mà Nguyễn Xuân Khánh ( đội gạo lên chùa , Mẫu Thượng Ngàn ) kha thành công .
Nông thôn , 80 năm đô hộ của Pháp ko làm gì được , thế rồi mấy chục năm tiếp theo có làm " sứt mẻ " đôi chút ,,, đề rồi 30 năm gần đây bị công phá ác liệt bởi công nghệ , bởi đồng tiền và ....niềm tin vỡ vụn , chẳng biết có trụ đc ko , trong hình hài đáng có của nó .
Đọc TC bao giờ mình cũng thích , " hóm " , nhẹ nhàng , " đau đầu vừa phải " ,,,,, để rồi ao ước sẽ hay hơn , sâu hơn , đáng đọc hơn .
Mong rằng ông bạn cố gắng " luyện chưởng " để có những tác phẩm cỡ NXK về nông thôn - về cái nguồn chảy lặng lẽ , bền bỉ ko gì phá vỡ nổi ( ta tin , nhờ Trời , đc như vậy ! ) của nền văn hoá Việt - " đậm đà bản sắc dân tộc " như những thằng " mõ văn hoá " thường rêu rao nhưng làm thì như C... ấy !.
Trả lờiXóa
Trả lời
AMk3lúc 15:34 24 tháng 1, 2014
TC: Giờ thì đến lượt mũi tớ sắp nổ tung! :)
Trả lờiXóa
Trả lời
TrunDClúc 18:36 24 tháng 1, 2014
Hà Đông chia sẻ hay thật...
Trả lờiXóa
Trả lời
TrunDClúc 18:39 24 tháng 1, 2014
Nhận xét này đã bị tác giả xóa.
Trả lờiXóa
Trả lời
TClúc 20:06 24 tháng 1, 2014
HD: "Không phải cháu!"
Nói vậy vì theo NXK thế nào được. Ông ấy bị treo bút từ trẻ, về nhà làm thợ may, bán máu nuôi con, đọc thiên kinh vạn quyển nghĩ đủ điều. Ngoài tám sọi còn linh mẫn, uống được.
Điểm chung là cũng bị khớp như mình
Trả lờiXóa
Trả lời
TK8lúc 20:49 24 tháng 1, 2014
Ối zồi ôi bác TC ôi là bác TC....Zui mà còn biết thêm nhìu thứ.

Cháu là đại diện ưu tú "dòng thơ bố láo ăn cắp" mà hổng dám thi triển công phu ở đây - gặp Văn bác TC NGHỀ wá xá, bữa ni trời hại kẻ gian rùi.
Trả lờiXóa
Trả lời
Tualinhlúc 21:19 24 tháng 1, 2014
Bác TC,iem hỏi: cái đoạn văn thêm sau cùng là cái gì nhỉ,đọc chả hiểu gì sất,tóm tắt a?
Xin bác TC và bác AMk3 khép mũi lại một tí được ko ạ. Cứ phập phồng là iem lại bị ngạt vì...thiếu không khí đấy ạ. hi hi...
Trả lờiXóa
Trả lời
hadongtranlúc 21:38 24 tháng 1, 2014
Lúc đầu mình cũng rất thắc mắc như TL . Mình nghĩ đó là " phong cách mới " - như kiểu vài phim VTTH : sau khi chiếu phần nội dung chính , thì sau đó , trong phần phụ giới thiêu đôi nét về chuyện " bếp núc " của đoàn làm phim ( ko màu , đen trắng ....mấy anh quay phim chạy lung tung , rồi ngồi trên xe ray đẩy bằng tay ....).
Sau rồi , đọc commt Của TC mới hiểu : đó là phác thảo riêng , cái sườn của câu chuyện - và đặc biệt phần " hồn " của nó - cái đổ vỡ , tha hoá của nông thôn ngày nay ...!.
Trả lờiXóa
Trả lời
TClúc 09:49 25 tháng 1, 2014
TL:Đúng như HD nói đấy. Thao tác bếp núc, ghi chi tiết trước kẻo quên, sau về dựng lại. KỂ lại nên ko thể thiếu chi tiết được

Kể tiếp cho câu chuyện đỡ nghiêm trọng. Cùng đi với mình có ông bác sĩ nam học, nghĩa là phụ trách súng ống như mấy đại ca Minh Đức "trứng", Hoàng Định. 79 tuổi "hết đạn" chân tập tễnh nhưng mắt vẫn tít khi đụng đến nghề nghiệp. Gặp người lạ mình giới thiệu "đây là kỹ sư quân khí". Hóa ra các môn lân cận như tiết niệu, phụ sản có hàng trăm năm nhưng nam học mới chính thức thành môn nghiên cứu từ 50 năm. Nghĩa là cả nghìn năm rồi giường chiếu xô lệch thế nào đều ko phải do "phe ta". Tại "địch" hết. Sau đó bệnh viện, trường học... mới có hội tình dục hội rối loạn cương dương (kiểu tắc súng). Nhưng ở ta chưa được thế, bác sĩ nam học thường là bên tiết niệu (niệu là đái)ghé sang.
Ông này bảo sâm alipas thằng phi ngựa ầm ầm trên tv là bố láo, không cách gì làm cho ta hùng dũng đứng lên được.
Nhiều "chi tiết" nữa chỉ có thể xi nê ma mồm chứ viết ra ngượng chết...
Trả lờiXóa
Trả lời
TrunDClúc 14:42 25 tháng 1, 2014
Thằng cháu TK8 ngọng luôn khi gặp chú TC.
Trả lờiXóa
Trả lời
Tualinhlúc 22:27 25 tháng 1, 2014
Có thêm đoạn 'chất liệu cốt' rất hay,tớ nghĩ như vậy. Giống như xem tranh được xem kèm bản phác thảo, làm cho người xem cảm thêm được các đặc trưng 'phong cách' tư duy sáng tạo của TG trong cái 'tài' dùng 'bột' gột nên 'hồ'.
Vẫn còn hỏi tiếp :Đoạn 'thêm' đó có được 'chính danh' chưa-ý là nếu đăng trên báo có được giữ nguyên 'kết cấu' như thế này không? Còn ở đây thì mong TC cứ tiếp tục phát huy.
Nhưng dù thế nào,tớ cũng coi đây là một phong cách 'hiện đại',vì nó cung cấp 'nhiều' hơn cho người đọc so với cách kết cấu một bài báo hiện tại.( dẫu sao tớ cứ nghĩ có một 'cái tên' cho nó - cái đoạn thêm ấy, mới hoàn thiện)
Không hiểu sao tớ xem đoạn 'hậu trường' quay phim chẳng thấy giúp cảm nhận thêm cái hay của bộ phim nếu ko nói là còn làm giảm những 'cảm xúc' mà bộ phim đã mang lại trước đó.
Trả lờiXóa
Trả lời
hadongtranlúc 07:23 26 tháng 1, 2014
AM biên tập rất " tinh " hay rất " gà " là câu chuyện của 2 đứa , nhưng thật ngẫu nhiên anh em mình đc chứng kiến cái qui trình " gột bột nên hồ " hay " chế tạo cô bé Lọ Lem " của tác gia TC - mà TL có những nhận xét khá hay .
Giá mã đc lạc vào sâu hơn kho tư liệu của " nhà văn trẻ " - hay thế giới của những " con rối " của nhà biên đạo TC , có lẽ sẽ rất thú vị . Ta sẽ bắt gặp ở đây " cái anh đặc công nguyên chất đã từng học lái máy bay lên thẳng , cụt 1 tay đến nách mà vẫn ...." , thế rồi ở chỗ khác lại là " người sống sót cuối cùng trong tiểu đội Bùi Ngọc Đủ , thương tích đầy mình , chết đi sống lại ....đã kiên cường bò về đơn vị " để rồi hôm nay , người CCB anh hùng đó là " đôi bàn tay vàng " - đang chết tạo nên những bức khảm trai " thần sầu " , rất hút hàng trong thị trường Anh , Mỹ ...!.
Cái thế giới tinh thần của những nhà văn nói chung , các nghệ sĩ sáng tạo nói chung , bao giờ cũng thật hấp dẫn .....và ta mong sao nhà văn - người bạn TC của chúng ta sẽ có 1 vị trí xứng đáng , một " chiếu ngồi " giữa đình của ngôi làng " những nhà văn Việt Nam! " - dù nhiều khi điều đó cũng chẳng còn quá quan trọng nữa !.
Trả lờiXóa
Trả lời
TClúc 11:16 26 tháng 1, 2014
TL: Đây ko phải bài báo. Tớ viết trước là cho bạn bè xem, nhỡ anh nào cũng đau chân, sau là cho mình,khỏi rụng những cái cần thiết, sau này dùng đến.
Nhưng hai vụ "trước" và "sau" này cũng làm phân vân trong khi viết. Cho bạn bè thì nên dễ đọc, vui vui, cho mình thì có thể nặng nề nghiệt ngã hơn. Nên nhiều ý trong phần "ghi trước" cuối cùng ko có trong bài chính.
Cậu nghía rất kinh đấy. Dân viết chuyên thường thích đọc bản thảo lần đầu, dập xóa kinh khủng, để rồi tiếc sao đoạn ấy nọ lại xóa đi...

VT: Phi Hùng đang đợi ngoài cửa nhà cậu đấy, mang giò lan đến tặng, bảo "ĐC thì biết gì lan liếc"
Trả lờiXóa
Trả lời

Thêm nhận xét

Mời bạn cho nhận xét đối với bài đăng này.
Nhận xét của bạn là sự đóng góp hữu ích cho thành công của trang tin BanTroiKhoa3.