Tuổi thơ của chúng ta, ai mà chẳng từng mơ ước có một cái xe đạp con để chạy trong sân, ngoài phố, ra oai với bạn bè. Với thế hệ cha mẹ chúng ta, thậm chí hầu hết chúng ta khi mới vào đời cũng đều dùng xe đạp như phương tiện lưu thông chủ yếu.Tôi vẫn còn nhớ hình ảnh Hà nội những năm 60s cho tới tận thời kỳ sau 75 đường phố tấp nập dòng xe đạp xen lẫn tiếng leng keng của tàu điện, bụi trần, tối tăm nhưng không ô nhiễm. Nói chuyện này là vì từ mấy tháng nay tôi chỉ dùng xe đạp để đi lại . Về mặt hiệu quả, tôi thấy không kém so với đi xe gắn máy nếu không nói là có những điểm còn hơn, nhất là trong tình trạng giao thông thành phố hiện nay. Từ nhà tới công ty tôi ở Q3 khoảng 5 km, chạy xe đạp ( có trợ lực) cũng bằng thời gian chạy honda mà không lo kẹt xe vì luôn có thể dắt, chạy tắt, chạy trên hè.....Tuy nhiên, hiệu quả lớn nhất theo tôi lại chính ở chỗ nó buộc ta phải vận động. Sau 3 tháng chạy xe đạp tôi bớt được ~ 4kg , điều mà trước đây làm cách gì cũng không thể đạt được. Quan trọng nhất là không mất thêm thời gian và không tốn kém. Khía cạnh hấp dẫn khác của xe đạp làm tôi ban đầu thấy thích thú, sau trở nên say mê lại chính là tính công nghệ. Như tiêu đề của bài này - Xe đạp điện! mà thế giới gọi là eBike ( phân biệt với motorbike chạy bằng xăng và nổ bịch bịch) hiện nay đang là một hiện tượng ngày càng phổ biến và có thể sẽ trở thành một trào lưu toàn cầu. Nhiều bạn trỗi có dịp về thăm Quế Lâm đều chứng kiến xe đạp điện được dùng rộng rãi ở Trung Quốc ra sao. Riêng Trung quốc chỉ trong năm 2006 đã xuất xưởng 19 triệu xe đạp điện. Con số này có ý nghĩa về kinh tế nhiều hơn là công nghệ. Tôi lại muốn nói về khía cạnh công nghệ, thậm chí là hitech! Chắc các bạn sẽ cười tôi là lạm dụng thuật ngữ. iPhone 3G là hitech - đương nhiên rồi! Còn eBike? Vâng, xe đạp kể từ khi được phát minh cách nay hơn 100 năm hầu như không thay đổi về mặt cấu trúc, vẫn từng đó thành phần : khung sườn, giò dĩa, xích líp, thắng, trục, căm...Phần công nghệ cao mới được đưa vào gần đây chính là phần trợ giúp cho động lực bằng cơ bắp của người lái. Đến đây, tôi xin nói thêm một chút cho rõ về chủng loại của xe đạp điện. Tôi đoán rằng phần lớn các bạn hiểu xe đạp điện là xe đạp được cơ giới hóa bằng động cơ điện, chạy bằng bình điện và người dùng chỉ cần kéo tay ga và vù. Trên thị trường hiện nay, thậm chí còn có nhiều xe gọi là đạp điện nhưng trông giống xe máy chạy đông cơ điện. Loại xe này phổ biến ở nước ta, và khi nói đến xe đạp điện, người ta thường nghĩ đến loại xe này. Tôi lại muốn nói đến loại xe đạp điện thực sự, đúng nghĩa ban đầu của nó là loại xe đạp chạy theo nguyên lý trợ lực từ động cơ điện. Ebikes được chế tạo thực chất để giúp người ta đạp xe khi muốn: với sự lựa chọn dùng động cơ khi cần leo dốc một cách dễ dàng hoặc cần trợ lực thêm khi không muốn quá sức, mồ hôi mồ kê nhễ nhại khi tới cơ quan mà vẩn hưởng được cái thú chạy xe miễn phí.
Vậy – chính xác eBike là gì?
eBike về bản chất cũng như xe đạp thông thường với sự khác biệt là có một đông cơ “đùm” ( hub motor ) (gắn trực tiếp vào đùm bánh xe) để cung cấp thêm trợ giúp bổ sung như đã nói trên. Phần lớn các bình điện cho hub motor thậm chí có thể tự xạc khi ta đạp pedal. Ưu thế của thiết kế này là không cần có hệ thống truyền động bổ sung và điều này đã tăng thêm tính hiệu quả của hệ thống lái xe. Hệ thống lái xe ở đây là cái motor nhỏ nhất có thể, đủ để tăng tốc và chạy xe với một tốc độ nhất định , và xác định lực phanh cần thiết để dừng xe trong một khoảng thời gian chấp nhận được.
eBike là một xe đạp thông thường có gắn hub motor chạy bằng điện
Các chế độ hoạt động của eBike có thể được chọn trên mặt điều khiển gắn trên gi-đông. Xe cũng được trang bị công tơ met điện tử đo tốc độ, quãng đường và thời gian
Hub Motor được gắn trực tiếp vào bánh xe, stator của động cơ chính là đùm xe. Khi ta đạp pedal, motor sẽ được khởi động và đẩy xe đi.
Bình điện có thể sử dụng ac qui chì khô (SLA), Pin sạc NiCad, pin sạc NiMH hoặc Lithium-Ion.
Chúng ta cùng xem một một số ưu và khuyết của e-bikes:
Ưu
- Thân thiện với môi trường
- Chúng chạy êm, không ồn ào
- Nếu chọn giữa ebike và xe gắn máy: Bớt một xe gắn máy trên đường = bớt ô nhiễm
- Thời gian chạy xe trên cùng quãng đường của ebike nhanh hơn xe đạp 20- 30%
- Ebike tiết kiệm tiền xăng cho bạn, đặc biệt là trong tình hình giá xăng leo thang như ngày nay.
- Sau khi phải trả chi phí ban đầu, sử dụng ebike còn rẻ hơn dùng các phương tiện công cộng…
- Không bắt buộc phải đội nón bảo hiểm ! (tôi vẫn đội :)
Nhược điểm
- Do hầu như không gây tiến động khi chạy nên đôi khi bất lợi, nhất là trong tình trạng giao thông như hiện nay tại TP HCM.
- Theo quan niệm của dân ta, đi xe đạp không được trọng thể cho lắm.;)
eBike - hitech?
Cuối cùng, tôi xin được giải thích lý do vì sao tôi cho cái eBike seconhand của tôi là hitech. Thứ nhất, chỉ khi tôi đạp pedal thì hub motor mới hoạt động và trợ lựccho xe. Khi thả xe chạy theo trớn, motor nghỉ. Thứ hai, khi thả dốc, motor tự động chuyển sang chế độ xạc điện cho bình điện, đồng thời tác động hãm bớt tốc độ xe. Thứ ba, khi không đạp, xe chạy theo trớn tốc độ cao hoặc xuôi gió motor cũng tự tranh thủ xạc bình điện. Khi tôi bóp thắng (phanh) sau, motor cũng chuyển sang chế độ máy phát để giúp quá trình thắng được hiệu quả hơn, đỡ hao má thắng!. Ngoài chế độ sử dụng như một chiếc xe đạp bình thường (khi bình hết điện hoặc không sử dụng) Chiếc eBike của tôi có 3 chế độ hoạt động. Chế độ tự động("Auto" ): xe sẽ ứng xử như trên. Chế độ "Manual" motor sẽ luôn trong chế độ trợ lực cho xe. Cuối cùng là chế độ sạc điện("charge") -Khi chạy chế độ này, motor sẽ dùng sức đạp xe của tôi để sạc cho bình điện - chế độ này chắc chỉ phù hợp cho uttroi, tôi đã thành cụ nên khi cần thiết tôi cắm bộ sạc vào ổ điện trên tường :D
Túm lại, eBike là xe đạp ( có trợ lực) là một trong những phương tiện giúp chúng ta đi lại, luyện tập và trên hết là công cụ giải trí thư giãn tuyệt vời.
