QUÀ VẶT HÀ NỘI - CHIỀU MƯA RÉT...

      Chưa có dấu hiệu gì để nói rằng ngày nào thì thời tiết ở Hà Nội sẽ tạnh ráo. Mưa, không hẳn là mưa vì trời cứ xầm xì. Đã ngót hai tháng nay rồi, cả miền bắc mưa, đường phố lép nhép, không khí ẩm ướt, mưa mù mây xám, lạnh cả người khi nghĩ đến phải ra phố vì việc gì đó...Vậy mà, mỗi ngày, tiếng rao quà vặt của mấy bà mấy cô bán hàng rong vẫn đều đặn ở các con phố, ngõ ngách nhỏ của Hà Nội.

       Ngày mưa lạnh như thế này Hà Nội có nhiều món quà quê lắm. Gọi là quà quê bởi nó là món ăn rẻ tiền, xuất xứ từ các làng quê Việt Nam như bánh đúc, bánh cuốn, bún ốc, bún chả. Gọi là quà quê bởi nó ngon đằm thắm vừa tao nhã lại vừa chân thật... nhưng chỉ khi món quà quê này lên Hà Nội thì nó mới được nâng tầm lên thành nghệ thuật ẩm thực, thành những nét riêng làm nên QUÀ VẶT HÀ NỘI.

      Nói đến món ngon Hà Nội người ta thường nghĩ ngay tới bánh cuốn Thanh Trì. Là quà vặt nên ăn không cốt no mà cốt là để thưởng thức; không ngấy nên có thể ăn chơi nhẩn nha, lại nóng hôi hổi bởi thứ nước chấm đặc biệt đun nóng lại cay cay, thơm thơm và nồng ấm vương vấn bởi tinh dầu cà cuống... nên bánh cuốn Thanh Trì luôn được săn tìm ở Hà Nội vào những ngày gió lạnh, đặc biệt là những ngày cuối tuần thư thái, trời mưa. 

     Bánh cuốn Thanh Trì mỏng như giấy và trong như lụa, dai dẻo, không chua bởi khi ngâm bột người ta chắt và thay nước thường xuyên. Khi tráng, đôi bàn tay của các bà các cô khéo léo để nâng niu cái màng bột mỏng đã chín cho phẳng và không rách... Khi tráng, người ta để lần lượt các lớp bánh chồng lên nhau. Bóc bánh là cả một nghệ thuật, phải là đôi bàn tay của con gái Thanh Trì mới bóc được từng lớp bánh mỏng lên mà không rách. 

       Nhìn thúng bánh, bạn tôi bảo: Cụ Thạch Lam đã đánh giá: "Món quà này sạch sẽ và tinh khiết từ quà cho đến cả quang thúng, cả cô bán. Hàng ngon miệng, cô chủ hàng ngon mắt...". 
     Tôi xác nhận thêm: Bánh cuốn ngon là bởi có hương vị tinh dầu của cà cuống, đó là những sản vật quý mà sự mất đi, nếu xảy đến, sẽ khiến người sành ăn rất ngậm ngùi bởi mỗi miếng ăn là một sự khoái lạc. 

      Kể cũng lạ, tuy  gọi là bánh cuốn, mà không có cuốn gì hết, chỉ là những lớp bánh trắng muốt trong trẻo. Chả rán ăn kèm với bánh cuốn cũng có vị rất đặc biệt, không giống với bất kỳ loại chả nào bày bán ở Hà Nội, bởi nó béo nhưng không quá ngấy, ăn giòn, lại thơm phưng phức. Cà cuống kết hợp với bánh cuốn có vị vừa thơm, vừa cay, vừa bùi lại vừa ngon, là gia vị quý được pha chế vào nước mắm, không thể thiếu trong các món ăn truyền thống như bún chả, bún thang, chả cá, bánh cuốn. Cà cuống có thể cắt nhỏ cho vào nước chấm.

    Kể về các thứ quà mặn, thì Hà Nội còn nhiều: nào bún riêu, bún chả, thang cuốn, nem chua, nào miến lươn và bún ốc. Mỗi thứ, tất nhiên có một vị riêng, và cả đến mỗi hàng, lại cũng có cái ngon riêng nữa. 
    Quà vặt chiều mưa rét đã làm cho Hà Nội thêm trầm mặc và cổ kính... 
Bài và ảnh Văn Trung